Konwencja genewska stanowi ramy dla międzynarodowego prawa humanitarnego. Konwencja ta reguluje traktowanie ludności cywilnej podczas konfliktów zbrojnych, także tych, w których uczestniczy wiele stron. Jest to traktat międzynarodowy, który został wdrożony przez wszystkie państwa członkowskie ONZ. Jest jednym z najważniejszych instrumentów zapewniających przestrzeganie prawa humanitarnego. Konwencja genewska nie odnosi się jednak do każdego aspektu konfliktu. Jej stosowanie nie zawsze jest jasne, a w jej stosowaniu występują luki.
Wspólny artykuł 3
Wspólny artykuł 3 konwencji genewskiej to zbiór przepisów, które regulują niemiędzynarodowe konflikty zbrojne i wymagają od stron stosowania pewnych wymienionych postanowień. Artykuł ten stanowi kluczową część międzynarodowego prawa humanitarnego i jest skierowany do stron konfliktu. W niniejszym artykule przeanalizowano znaczenie wspólnego artykułu 3, możliwość jego zastosowania w międzynarodowych konfliktach zbrojnych oraz konsekwencje prawne naruszenia jego postanowień. Dowiesz się również, jak stosować go w różnych sytuacjach, w tym podczas wojny i utrzymywania pokoju.
Wspólny artykuł 3 Konwencji Genewskich, 1949, oferuje niedyskryminujące traktowanie osób, które są chronione przez prawo międzynarodowe. Ponadto zakazuje on pewnych działań przeciwko takim chronionym osobom. Niektórzy twierdzą nawet, że ten wspólny artykuł 3 jest ważniejszy niż Protokół II do Konwencji Genewskich z 1949 roku. Ponadto, jeśli państwo chce, może odmówić zastosowania wspólnego artykułu 3 w przypadkach, gdy pomoc danej osobie w razie konfliktu zostanie uznana za zbędną.
Luki i niejasności w MPH
Konwencje genewskie są ważnym fundamentem ochrony praw człowieka w konfliktach zbrojnych. Ich zasady zapobiegły ogromnym cierpieniom w wojnach w przeszłości i nadal mają znaczenie we współczesnych konfliktach zbrojnych. Wspólny artykuł 3 MPH jest kluczowym postanowieniem Konwencji Genewskich, a jeśli osoba cywilna bierze udział w działaniach wojennych, jej ochrona przed bezpośrednim atakiem może zostać naruszona.
Konwencje genewskie I-IV potwierdzają bezstronną opiekę medyczną nad kombatantami, jeńcami wojennymi i chorymi cywilami. Jednakże projektanci GC pozostawili pewne kwestie nieuregulowane w ramach MPH. Wśród nich obecność podejrzanego wroga i groźba ciężkiej kary dla lekarzy. Ponadto okupanci nakazywali mieszkańcom denuncjowanie obecności każdego domniemanego wroga.
Ochrona ludności cywilnej w międzynarodowych konfliktach zbrojnych
Czwarta Konwencja Genewska stawia ochronę ludności cywilnej w międzynarodowych konfliktach zbrojnych w centrum międzynarodowego prawa humanitarnego. Protokoły z 1977 r. znacznie zwiększają ochronę prawną rannych i ludności cywilnej. Obecnie ludność cywilna jest bardziej narażona niż kiedykolwiek wcześniej. Niezależnie od przyczyny konfliktu, ich życie jest zagrożone. W niniejszym artykule podkreślono trzy zasady, których muszą przestrzegać strony konfliktu. Zasady te regulują traktowanie wszystkich cywilów i ochronę tych, którzy ucierpieli najbardziej.
Podczas wojny nikt nie może być poddawany torturom, karom cielesnym lub nieludzkiemu traktowaniu. Wszystkie strony międzynarodowego konfliktu zbrojnego są zobowiązane do ochrony ludności cywilnej i humanitarnego traktowania schwytanych bojowników. Muszą oszczędzać mienie cywilne i personel medyczny oraz unikać tortur. Dodatkowo, każdy atak skierowany przeciwko cywilom musi być oparty wyłącznie na celach wojskowych. Ponadto strony muszą zapewnić opiekę medyczną dla rannych lub chorych cywilów.
Zastosowanie wspólnego artykułu 3 w niemiędzynarodowych konfliktach zbrojnych
Stosowanie prawa humanitarnego nie ogranicza się do międzynarodowych konfliktów zbrojnych. Na przykład niemiędzynarodowy konflikt zbrojny definiuje się jako stan agresji zbrojnej, w którym uczestniczą co najmniej dwie strony niebędące ze sobą w stanie wojny. W Konwencji Genewskiej strony niemiędzynarodowego konfliktu zbrojnego są nadal związane zasadami międzynarodowego prawa humanitarnego. W Komentarzu MKCK z 2016 r. podkreśla się więc, że nie ma szczegółowej definicji tego, co stanowi konflikt zbrojny, nie ma też wyczerpującej listy kryterium określającego, kiedy ma zastosowanie MPH.
Wspólny artykuł 3 Konwencji Genewskiej jest deklaracją zwyczajowego prawa międzynarodowego. Stanowi on, że zakazane są “czyny popełnione w trakcie konfliktu zbrojnego”. Do takich czynów zalicza się te popełnione wobec osób, które nie biorą udziału w działaniach wojennych, takich jak cywile i jeńcy. Ponadto zakazuje brania zakładników, okaleczania, torturowania i poniżającego traktowania. Nakazuje również zbieranie i leczenie rannych. Ponadto przyznaje MKCK prawo do świadczenia usług stronom konfliktu i uznaje, że stosowanie zasad nie wpływa na status prawny stron konfliktu.
Podobne tematy