Konwencje Genewskie to zbiór zasad, które zakazują określonego traktowania osób, które zostały schwytane przez wroga. Zasady te zakazują tortur i okaleczania oraz innych form okrutnego, nieludzkiego i poniżającego traktowania. Zabraniają również brania zakładników, niesprawiedliwych procesów i stosowania nieproporcjonalnej siły. Części Konwencji Genewskich mają doprowadzić do zakończenia konfliktu, ale należy pamiętać, że zasady te nie muszą zmieniać statusu prawnego stron konfliktu.
Wspólny artykuł 3
Chociaż wspólny artykuł 3 Konwencji Genewskiej nie wymienia w szczególności NIAC, stanowi, że państwa muszą zezwolić MKCK na świadczenie usług pomocy humanitarnej. Chociaż państwo może odrzucić tę ofertę, generalnie lepiej jest ją przyjąć niż odrzucić, ponieważ sprzyja to fałszywemu poczuciu zgodności i pozwala państwu nadal cieszyć się przemocą. Nie idzie to jednak wystarczająco daleko. Jeśli państwo przyjmuje ofertę pomocy humanitarnej, nie przestrzega prawa konfliktów zbrojnych.
Ten wspólny artykuł wymaga, aby osoby przetrzymywane przez wroga były traktowane w sposób humanitarny. Przepisy zawierają zakaz mordowania, okaleczania, torturowania, brania zakładników i niesprawiedliwych procesów. Wymagają one również, aby wszyscy ranni byli zbierani i traktowani w sposób humanitarny. Ponadto wspólny artykuł stanowi, że MKCK jest uprawniony do oferowania pomocy humanitarnej stronom konfliktu. Jednak wdrożenie tego wspólnego artykułu może nie być proste, ponieważ sam konflikt nie jest międzynarodowym konfliktem zbrojnym.
105
Artykuł 105 konwencji genewskich z 1949 r. stanowi, że międzynarodowe organizacje humanitarne są uprawnione do udzielania pomocy w przypadku konfliktu zbrojnego. W przypadku konfliktu zbrojnego Wysokie Umawiające się Strony muszą przestrzegać praw i wolności jeńców wojennych. Obejmuje to zapewnienie sprawiedliwego procesu i obrony. Artykuł 105 ma również zastosowanie do ciężkich naruszeń praw człowieka, takich jak tortury i nieludzkie traktowanie oraz zmuszanie jeńca wojennego do przyłączenia się do wrogich sił lub zrzeczenia się swoich praw.
W przypadku oddziałów pracy obóz jeniecki jest odpowiedzialny za właściwe prowadzenie tych oddziałów, ale zapewnienie przestrzegania niniejszej konwencji należy do władz wojskowych. Obowiązkiem komendanta obozu jest prowadzenie ewidencji oddziałów pracy zależnych od obozu i przekazywanie tej informacji wizytującym delegatom. Ponadto przedstawiciel musi być tej samej narodowości co jeńcy wojenni.
Prawa nie dające się wyłączyć
Konwencja genewska o prawach człowieka stanowi, że pewne prawa człowieka są nie dające się wyłączyć. Prawa te nie mogą być zawieszone w czasie zagrożenia publicznego lub kryzysu humanitarnego. Niektóre państwa mają jednak prawo do odstąpienia od takich praw. Prawa objęte Konwencją Genewską obejmują wolność myśli i religii, prawo do wolności osobistej oraz prawo do sprawiedliwego procesu. Konwencja genewska stanowi również, że państwo musi powiadomić Sekretarza Generalnego Rady Europy o każdym takim odstępstwie.
Prawa te nie podlegają odstępstwom, chyba że władza rządowa stwierdzi, że są one konieczne. Aby uzyskać zezwolenie, rząd musi ograniczyć naruszenie nieodstępowalnych praw swoich obywateli do zakresu ściśle wymaganego przez nadzwyczajność sytuacji. Zgodnie z art. 4 ust. 1 Konwencji Genewskiej, odstępstwa muszą być proporcjonalne. Kwestię proporcjonalności określa się poprzez rozważenie, czy inne środki byłyby mniej restrykcyjne i równie skuteczne w zaspokojeniu potrzeby.
Obowiązki erga omnes
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości przywołał w swoim orzecznictwie pojęcie obowiązków erga omnes, ale nie wydobył jeszcze jego implikacji i nie określił jego reżimu prawnego. Nie ulega jednak wątpliwości, że koncepcja ta jest istotna, ponieważ zapewnia ramy dla uwzględnienia nowej generacji potrzeb ludzkich. Jest to kluczowy element konwencji genewskich, których celem jest stworzenie lepszego świata.
Wspólny artykuł 3 konwencji genewskich z 1949 roku dotyczy zarówno sił rządowych, jak i opozycyjnych, i ustanawia szereg bezpośrednich obowiązków po stronie wszystkich sił zaangażowanych w konflikt. Postanowienie to jest wzmocnione przez protokół dodatkowy I, który określa obowiązki, jakie siły rządowe są zobowiązane wypełniać podczas konfliktu. Artykuły Konwencji Genewskich zawierają również zobowiązanie erga omnes oraz podstawowe prawa osoby ludzkiej.
Zastosowanie do pojmanego personelu
Konwencje genewskie zapewniają mechanizm ochrony pojmanego personelu. Jeśli jednak pojmana osoba jest przetrzymywana na terytorium wroga, nie jest ona uznawana za “bojownika” w myśl tych konwencji. Umożliwia to wrogowi dokonywanie nieludzkich czynów wobec pojmanej osoby. Ważne jest zapewnienie praw osobom schwytanym i ich krewnym. Zastosowanie art. 4 konwencji genewskiej 3 do pojmanego personelu staje się koniecznością, gdy pojmana osoba jest przetrzymywana na wrogim terytorium.
Konwencje genewskie stanowią, że osoba znajdująca się w rękach wroga musi mieć zapewniony sprawiedliwy proces i ściganie, a także nie powinna korzystać z preferencyjnego traktowania na mocy konwencji genewskich. Podobnie osoby oskarżone o zbrodnie wojenne przeciwko ludzkości powinny być traktowane w sposób określony w niniejszym artykule. Zbrodnie te mogą stanowić poważne naruszenia Konwencji i Protokołu. Jako takie, ochrona pojmanego personelu musi być zagwarantowana przez Konwencje i Protokół Genewski.
Podobne tematy