Kiedy ma zastosowanie Konwencja Genewska? To pytanie jest często zadawane przez osoby znajdujące się w środku konfliktu. Konwencja określa prawa jeńców przetrzymywanych przez obie strony i wyznacza obowiązki władzy chroniącej. Artykuł 71 dotyczy humanitarnego traktowania jeńców wojennych, prawa do sprawiedliwego procesu oraz przekazania ochrony mocarstwu, które nie jest stroną Konwencji. Artykuł ten obejmuje wiele obszarów prawa międzynarodowego, w tym międzynarodowego prawa karnego, i jest niezbędną lekturą dla każdego, kto chce poznać Konwencję Genewską.
Artykuł 71
Konwencje genewskie mają zastosowanie, gdy jedna ze stron konfliktu jest państwem sygnatariuszem. Ponadto postanowienia tych konwencji stosuje się do drugiej strony, nawet jeśli nie jest ona państwem-sygnatariuszem. W tym celu bezstronny organ humanitarny może świadczyć usługi na rzecz obu stron. Należy jednak pamiętać, że postanowienia te nie będą miały wpływu na status prawny stron konfliktu. W związku z tym strony konfliktu muszą podjąć odpowiednie kroki, aby zapewnić przestrzeganie konwencji.
Poszczególne osoby mogą otrzymywać indywidualne przesyłki lub zbiorowe przesyłki żywności, odzieży, środków medycznych oraz artykułów dewocyjnych, edukacyjnych, rekreacyjnych lub innych. Jednakże ilość każdego rodzaju przesyłek może być ograniczona, co wynika z konieczności wojskowej. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża i Mocarstwo Opiekuńcze muszą otrzymać należyte zawiadomienie o dostarczeniu każdej przesyłki. Strony muszą również zapewnić, aby ich członkowie personelu byli odpowiednio przeszkoleni w zakresie postanowień Konwencji i środków administracyjnych zapewniających ich stosowanie.
Obowiązki Mocarstw Chroniących
Konwencja Genewska określa obowiązki Mocarstw Chroniących w przypadku zaistnienia konfliktu oraz określa szczegółowe warunki stosowania jej postanowień. Jest to traktat, który ma zastosowanie do terytorium wojownika i terytorium okupowanego, ale dotyczy również państw neutralnych, jeśli te ostatnie są zaangażowane. Mocarstwa chroniące przyznają zainteresowanym stronom udogodnienia, których potrzebują do złożenia swoich wniosków.
Po pierwsze, strony konfliktu muszą wyznaczyć mocarstwo chroniące. Organ ten zapewni stosowanie Konwencji Genewskiej i jej protokołów dodatkowych. Wyznaczona siła ochronna musi być uprawniona do wyznaczenia delegatów do wykonywania tych obowiązków, a strona przeciwna musi zaakceptować ich wyznaczenie. W niektórych przypadkach władzą ochronną może być MKCK. Inne bezstronne organizacje humanitarne również mogą przyjąć tę rolę.
Humanitarne traktowanie jeńców wojennych
Konwencje genewskie stanowią, że państwa muszą humanitarnie traktować osoby chronione w czasie wojny. Konwencje nie są wyczerpujące i wymieniają tylko niektóre działania, które są zakazane. Konwencje wzmacniają również obowiązek ochrony osób znajdujących się w ich rękach, dlatego naruszenia tego postanowienia są szczególnie ciężkie. Dotyczy to m.in. traktowania jeńców wojennych i ludności cywilnej na terenach okupowanych. Poniżej przedstawiono kilka przykładów naruszenia tej zasady.
Po pierwsze, jeńcy wojenni nie mogą być torturowani, przymuszani, zastraszani ani narażani na zniewagi i nieprzyjemne traktowanie. Po drugie, ośrodki zatrzymań muszą zapewnić, że więźniowie nie będą cierpieć na choroby. Po trzecie, jeńcy nie mogą być wykorzystywani jako ludzkie tarcze. Po czwarte, Władza nie może naruszać Konwencji Genewskich poprzez narzucanie nieludzkiego reżimu dyscyplinarnego. Więźniom należy pozwolić mówić w ich własnym języku, a przesłuchania nie mogą prowadzić do fizycznej wiktymizacji.
Przekazanie ochrony Mocarstwu niebędącemu stroną Konwencji
a. Mocarstwo niebędące stroną Konwencji Genewskiej może przekazać swoje funkcje innemu mocarstwu, jeżeli zostało o to poproszone przez osobę, która szuka ochrony. Takie Mocarstwo musi udzielić swojej ochrony tej osobie, jeśli jest to konieczne. Mocarstwo neutralne może również udzielić ochrony własnym obywatelom, jeśli państwo jest sygnatariuszem Konwencji. Przekazanie ochrony powinno być przeprowadzone w sposób, który nie zagrozi prawom osoby chronionej.
A Przekazanie ochrony Mocarstwu nie będącemu stroną Konwencji Genewskiej jest możliwe, jeżeli Mocarstwo przekazujące przyjmie ochronę osoby. Mocarstwo przekazujące musi powiadomić Mocarstwo chroniące o każdym przekazaniu. Mocarstwo przekazujące nie może przetrzymywać osoby w strefie wojny ani przenieść części własnej ludności cywilnej na terytorium, które okupuje. Mocarstwo Przekazujące musi również ułatwić prawidłowe funkcjonowanie wszystkich instytucji opieki nad dziećmi.
Prawa osoby chronionej na terytorium okupowanym
Czwarta Konwencja Genewska ustanawia pewne prawa dla osób cywilnych na terytorium okupowanym. Ogólnie rzecz biorąc, osoby chronione to osoby cywilne znajdujące się w rękach władzy okupacyjnej. Definicja ta nie obejmuje jednak obywateli państw neutralnych, sprzymierzonych lub współwojujących. W strefie konfliktu osoba chroniona nie może być pociągnięta do odpowiedzialności za działania sił okupacyjnych.
W przypadku zastosowania Konwencji Genewskiej kluczowe jest przestrzeganie praw osoby chronionej. Komentarz MKCK wyjaśnia, że celem tego traktatu jest ochrona istot ludzkich. Zatem wszelkie zmiany dokonywane przez władzę okupacyjną nie mogą ograbić osoby chronionej z jej praw. Jednostronny środek nie może być uzasadniony. Artykuł ten ma na celu zapewnienie środka zaradczego dla siły okupacyjnej, gdy narusza ona prawa osoby chronionej na terytorium okupowanym.
Podobne tematy